NSA – o informacji samorządowej

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 grudnia 2011 r. sygn. akt I OSK 2026/11

Tezy (opr. red. SRP)

1.    Podmiotami zobowiązanymi do udostępnienia informacji publicznej są, obok władz publicznych, inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w tym też organy samorządów gospodarczych i zawodowych. Izba jest rodzajem samorządu zawodowego, a Prezes Izby jest organem tego samorządu (na gruncie art. 44 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 kwietnia 2010 r. o rzecznikach patentowych (Dz. U. Nr 49, poz. 509 ze zm.) i to właśnie sytuuje Prezesa Izby wśród podmiotów zobowiązanych na gruncie art. 4 ust. 1 [ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) w związku z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP]. W tym kontekście aktualizacja konstytucyjnego uprawnienia obywatela do uzyskania informacji publicznej o działalności m.in. organów samorządu gospodarczego i zawodowego na gruncie art. 61 ust. 1 Konstytucji RP, nakierowana jest właśnie na Prezesa jako na organ tego samorządu.

2.    Na gruncie art. 61 ust. 1 Konstytucji, informacja o działalności samorządu nie jest obarczona żadnymi innymi warunkami poza tym, że żądana informacja dotyczy działalności organów samorządu zawodowego. O tym, że informacja o działaniach tego samorządu ma charakter informacji publicznej przesądza poza tym pośrednio treść art. 17 Konstytucji, na gruncie którego samorząd zawodowy reprezentuje osoby wykonujące zawody zaufania publicznego, co powoduje, że działalność tego samorządu i jego organów nie może nie mieć charakteru publicznego, a informacja tego dotycząca – charakteru informacji publicznej.

3.    Prezes Izby jako organ samorządu zawodowego jest podmiotem zobowiązanym do udzielenia informacji dotyczącej wykonywania zadań publicznych przez ten samorząd. ... Skoro Prezes wniosku nie rozpoznał, pozostawał w bezczynności, co wywołało rozstrzygnięcie podjęte w zaskarżonym wyroku. Należy jednak podkreślić, iż oznacza ono właśnie obowiązek rozpoznania wniosku i w tej kwestii orzekł Sąd I instancji, opierając się na abstrakcyjnym określeniu charakteru informacji publicznej odnośnie do działań samorządu zawodowego oraz wskazaniu na istotę przesądzenia o takim charakterze tych działań. Nie określa natomiast kierunku, a zwłaszcza wyniku tego rozpoznania na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej, który może być zbadany dopiero w ramach nakazanego przez Sąd rozpoznania wniosku o udzielenie żądanej informacji i może wywołać rozstrzygnięcia o różnej treści na gruncie przepisów stosowanej ustawy.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska Sędziowie: Sędzia NSA Leszek Leszczyński (spr.) Sędzia NSA Małgorzata Masternak - Kubiak Protokolant st. inspektor sądowy Tomasz Zieliński po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 lipca 2011 r. sygn. akt II SAB/Wa 142/11 w sprawie ze skargi B. K. na bezczynność Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych w przedmiocie rozpatrzenia wniosku z dnia [...] lutego 2011 r. o udzielenie informacji publicznej 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza na rzecz B. K. od Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 12 lipca 2011 r., sygn. akt II SAB/Wa 142/11, zobowiązał Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych do rozpoznania wniosku skarżącego B. K. z dnia [...] lutego 2011 r. o udostępnienie informacji publicznej w zakresie pkt 1 i 3 wniosku w terminie 14 dni od dnia doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy, w pozostałym zakresie wniosku umorzył postępowanie oraz zasądził od Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych na rzecz skarżącego B. K. kwotę 375 zł, tytułem zwrotu kosztów postępowania. Wyrok powyższy zapadł w następującym stanie fatycznym i prawnym.

B. K. w dniu [...] lutego 2011 r. skierował do Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych wniosek o udzielenie informacji publicznej, w następującym zakresie: 1) kopii (dźwiękowej) nagrania sporządzonego na posiedzeniu Krajowej Rady w dniu 14 kwietnia 2010 r. na nośniku magnetycznym lub optycznym; 2) kserokopii wniosków członków Krajowej Rady, które stały się podstawą wydania uchwały Krajowej Rady Rzeczników Patentowych nr 526/V/2010; oraz 3) kopii (dźwiękowej) nagrania z przebiegu VII Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Rzeczników Patentowych z dnia 12 stycznia 2011 r., na nośniku magnetycznym lub optycznym. Poinformował, że koszty związane ze sporządzeniem kopii nagrań i kserokopii dokumentów pokryje po otrzymaniu faktury lub rachunku.

Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych, w piśmie z dnia [...] lutego 2011 r. odniósł się do poszczególnych żądań. Wniosek o udostępnienie kopii (dźwiękowej) nagrania sporządzonego w czasie posiedzenia Krajowej Rady w dniu 14 stycznia 2010 r., powołując się na art. 51 pkt 13 ustawy z dnia 11 kwietnia 2010 r. o rzecznikach patentowych (Dz. U. Nr 49, poz. 509 z późn. zm.), przekazał do rozpoznania Krajowej Radzie Rzeczników Patentowych. Wniosek o wydanie kserokopii wniosków członków Krajowej Rady, które stały się podstawą wydania uchwały nr 526/V/2010 został również, zgodnie z właściwością przekazany do powyżej określonego organu. Wniosek o udostępnienie kopii nagrania z przebiegu VII Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Rzeczników patentowych, który odbył się w dniu 12 stycznia 2011 r., został przekazany według właściwości Przewodniczącemu Zjazdu.

W dniu [...] kwietnia 2011 r. B. K. wniósł za pośrednictwem Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na bezczynność tego organu w przedmiocie rozpoznania jego wniosku z dnia [...] lutego 2011 r. o udostępnienie informacji publicznej.

W uzasadnieniu skargi skarżący podniósł, że w myśl art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.), podmiotami zobowiązanymi do udostępnienia informacji publicznej są m. in. organy samorządów gospodarczych i zawodowych. Polska Izba Rzeczników Patentowych jest samorządem zawodowym, o czym stanowi art. 1 ust. 1 oraz art. 2 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych (Dz. U. Nr 49, poz. 509 z późn. zm.). Organami samorządu rzeczników patentowych są zarówno Krajowa Rada Rzeczników Patentowych, jak i stojący na jej czele prezes, który reprezentuje samorząd, a nie Krajowa Rada Rzeczników Patentowych. Zgodnie z ustawą o rzecznikach patentowych, organem jest Zjazd, a nie jego Przewodniczący, a z chwilą zamknięcia Zjazdu przestaje być organem samorządu i jego przewodniczący przestaje być "organem wewnętrznym Zjazdu". Skoro Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych nie udostępnił żądanych informacji publicznych, nie wydał decyzji o odmowie ich udostępnienia, to pozostaje w bezczynności.

Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych w odpowiedzi na skargę stwierdził, iż jest ona bezprzedmiotowa, ponieważ skarżący otrzymał odpowiedź na złożony przez siebie wniosek. W dniu [...] marca 2011 r. skarżącemu wysłana została pocztą poleconą decyzja Przewodniczącego VII Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Rzeczników Patentowych z dnia 7 marca 2011 r., sygn. akt PIRP-935/X/02/2011 o odmowie udostępnienia kopii nagrania z obrad VII Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Rzeczników Patentowych w dniu 12 stycznia 2011 r. Ponadto wskazał, że Krajowa Rada uchwałą nr 589/V/2011 (dotychczas niepublikowana) z dnia 24 marca 2011 r. odmówiła udostępnienia nagrania z posiedzenia Krajowej Rady Rzeczników Patentowych z dnia 14 kwietnia 2011 r. Odnosząc się z kolei do kwestii podjęcia decyzji o udostępnieniu kopii wniosków członków Krajowej Rady, które przyczyniły się do przegłosowania uchwały nr 526/V/2010 z dnia 20 sierpnia 2010 r. w sprawie nieudostępniania nagrania, organ wyjaśnił, że została przełożona na termin późniejszy, obok kilku innych punktów porządku obrad Krajowej Rady z dnia 24 marca 2011 r., z powodu braku quorum (późna pora dnia) – Krajowa Rada nie była uprawniona do podejmowania wiążących uchwał. W konkluzji organ wniósł o oddalenie skargi.

W piśmie z dnia 30 maja 2011 r., stanowiącym uzupełnienie odpowiedzi na skargę, organ stwierdził, że żądane przez skarżącego informacje nie mają charakteru informacji publicznej. Skarżący w piśmie do Sądu z dnia 25 czerwca 2011 r. poinformował, że organ przekazał mu kserokopie wniosków członków Krajowej Rady Rzeczników Patentowych, które stały się podstawą wydania uchwały Krajowej Rady nr 526/V/2010 i w tym zakresie wnosi o umorzenie postępowania.

Pełnomocnik organu w piśmie procesowym z dnia 29 czerwca 2011 r. podniósł m. in., iż żądanie skarżącego nie może być ocenione, jako zmierzające do realizacji jakiegokolwiek "interesu publicznego", ponieważ: skarżący brał czynny udział w Zjeździe, z którego nagrania się domaga; na stronach PIRP udostępniony jest protokół ze Zjazdu i nikt nie zakwestionował jego treści, ani tez okoliczności; przewodniczący Zjazdu umożliwił skarżącemu odsłuchanie nagrania Zjazdu w siedzibie Izby, jednak z możliwości tej skarżący nie skorzystał; wykonywanie i rozpowszechnianie roboczych kopii nagrań posiedzeń organów kolegialnych Izby – nie jest uzasadnione i nie powinno być uwzględniane; organ nie dysponuje nagraniem, którego żąda skarżący; nagranie zawiera nagrania prywatnych rozmów innych osób, które nie wyrażają zgody na ich rozpowszechnianie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uzasadniając wskazany na wstępie wyrok z dnia 12 lipca 2011 r. podał, iż w jego ocenie żądane przez skarżącego nagrania (kopie dźwiękowe) określone w jego wniosku z dnia [...] lutego 2011 r., wbrew twierdzeniu pełnomocnika organu, stanowią informację publiczną w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Odniósł się następnie do treści ustawy, w kontekście zasad i trybu dostępu do informacji publicznej oraz formy rozpoznania wniosku (art. 16 oraz art. 14 ust. 2), jak również przyczyn odmowy udostępnienia informacji (art. 5 i 22 ustawy). Wynika z nich, że ustawodawca przewidział stosowanie przepisów k.p.a. tylko w określonych przypadkach, co oznacza, że nawet jeżeli Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych uznał, że nie jest właściwy w sprawie, to przekazanie wniosku skarżącego o udzielenie informacji publicznej do innego podmiotu (organu) było nieskuteczne, gdyż wykraczało poza regulacje zawarte w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Powyżej określony organ był podmiotem zobowiązanym do realizacji wniosku skarżącego o udzielenie informacji publicznej w określonej w nim formie (art. 14 ust. 1 powołanej ustawy).

Analizując stanowisko przedstawione przez organ w odpowiedzi na skargę i w kolejnych pismach procesowych Sąd stwierdził, że nie mogło ono zostać zaakceptowane, gdyż jest ono niekonsekwentne. Raz organ twierdzi, że nie pozostaje w bezczynności, bo wniosek przekazał do załatwienia innym, właściwym podmiotom (organom), a następnie stwierdza, że żądane informacje nie stanowią informacji publicznej. Organ informuje, że nie dysponuje przedmiotowymi nagraniami, aby następnie podać, że skarżącemu zaproponowano zapoznanie się z nimi w siedzibie organu. Działanie takie niewątpliwie nie służy załatwieniu sprawy z wniosku o udostępnienie informacji publicznej, co daje podstawę do wskazania, że organ pozostaje w bezczynności w zakresie udostępnienia informacji publicznej.

Wniosek skarżącego o umorzenie postępowania w zakresie pkt 2 powyżej określonego wniosku został przez Sąd uwzględniony i postępowanie zostało w tej części umorzone na podstawie 161 § 1 pkt 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późń. zm.).

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł działający przez profesjonalnego pełnomocnika Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych w Warszawie, zarzucając Sądowi I instancji:

I. - na podstawie art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

art. 106 § 3 p.p.s.a. poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodu, a w konsekwencji aprioryczne przyjęcie, że żądane przez skarżącego udostępnienie kopii (dźwiękowej) nagrania na nośniku magnetycznym lub optycznym z obrad VII Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Rzeczników Patentowych, odbytego w dniu 12 stycznia 2011 r. oraz kopii (dźwiękowej) nagrania sporządzonego na posiedzeniu Krajowej Rady w dniu 14 kwietnia 2010 r. na nośniku magnetycznym lub optycznym stanowi informację publiczną,

art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez brak jednoznacznego wskazania w uzasadnieniu podstawy prawnej rozstrzygnięcia oraz błędne przedstawienie stanu faktycznego sprawy,

art.141 § 4 p.p.s.a. poprzez brak wyczerpującego przedstawienia przesłanek, których wystąpienie warunkuje uznanie, że nagrania przebiegu obrad VII Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Rzeczników Patentowych oraz posiedzenia Krajowej Rady stanowią informację publiczną prostą,

art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez brak odniesienia się przez Wojewódzki Sąd Administracyjny do zarzutów organu sugerujących nadużycie prawa,

art. 133 § 1 p.p.s.a. poprzez nie ustalenie o dostęp do jakiej informacji publicznej żąda strona przeciwna,

6) art. 149 § 1 p.p.s.a. poprzez przyjęcie, iż organ pozostaje w bezczynności bez ustalenia czy mają w niniejszej sprawie zastosowanie przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej, poprzez pryzmat braku ustaleń żądanej informacji publicznej, oraz

II. - na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie:

1) art. 3 ust. 1 w związku z art. 1 ust. 1 i art. 6 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej polegającą na przyjęciu wadliwego rozumienia terminu "informacja publiczna" w odniesieniu do dokumentacji przebiegu posiedzenia Krajowego Zjazdu Rzeczników Patentowych i Krajowej Rady oraz braku ustaleń, że: przebieg posiedzenia należy do sfery informacji publicznej.

2) art. 61 ust. 1 zd 2 Konstytucji RP poprzez niewłaściwą interpretację zakresu: informacji udostępnianych przez organy samorządu zawodowego jako niczym nieograniczonego i w konsekwencji brak wykazania, że treść żądanych nagrań odnosiła się do sfery władztwa publicznego państwa,

3) art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej w związku z art. 44 ust. 1 pkt 2 ustawy o rzecznikach patentowych poprzez niezastosowanie w odniesieniu do spornych nagrań przesłanki publicznego charakteru żądanej informacji (brak analizy, czy żądane nagrania stanowią przejaw "wykonywania zadania publicznego).

Wniesiono o uchylenie powyższego wyroku w zaskarżonej części pkt 1 i 3 i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania w tym zakresie oraz zasądzenie od B. K. na rzecz organu zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej: p.p.s.a.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu badając jedynie czy w sprawie nie zachodzą przesłanki nieważności postępowania. Wynikająca z tego przepisu zasada związania granicami skargi kasacyjnej oznacza, że Sąd jest związany wnioskiem skarżącego wynikającym ze skargi kasacyjnej, określającym przedmiot zaskarżenia oraz podstawy zaskarżenia określone w art. 174 p.p.s.a. Wskazane w tym przepisie podstawy zaskarżenia determinują kierunek działalności kontrolnej Naczelnego Sądu Administracyjnego, który nie może z własnej inicjatywy podjąć żadnych badań w celu ustalenia innych poza podniesionymi w skardze kasacyjnej, wad zaskarżonego orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Zarzuty skargi kasacyjnej, odnoszące się do naruszenia zarówno prawa materialnego jak i przepisów postępowania nie są zasadne. Uniemożliwia to uwzględnienie tej skargi w wyniku kontroli kasacyjnej dokonanej przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zobowiązał Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych do rozpoznania wniosku skarżącego w kwestii udzielenia informacji publicznej w zakresie kopii nagrania sporządzonego na posiedzeniu Krajowej Rady Rzeczników Patentowych oraz kopii nagrania z przebiegu Krajowego Zjazdu Rzeczników Patentowych (pkt 1 i 3 wniosku) w wyniku uznania, iż Prezes Izby, przekazując owe wnioski odpowiednio Krajowej Radzie oraz Przewodniczącemu Zjazdu, spełnił ustawowe przesłanki pozostawania w bezczynności w odniesieniu do rozpoznania wniosku. Tym samym Sąd I instancji wskazał, iż zasadniczą kwestią jest rozstrzygnięcie, czy żądana przez skarżącego informacja jest informacją publiczną oraz czy Prezes Izby jest podmiotem zobowiązanym do udzielenia tej informacji w świetle oceny prawnej problemu bezczynności.

W ocenie Składu Orzekającego NSA podstawowe znaczenie ma rozstrzygnięcie w kwestii statusu Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych. Sąd I instancji, orzekając na gruncie art. 4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) w związku z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP przesądził, że Prezes jest organem samorządu, zobowiązanym do udzielenia żądanej informacji. Stanowisko to należy zaakceptować. Na podstawie bowiem art. 4 ust. 1 tej ustawy, podmiotami zobowiązanymi do udostępnienia informacji publicznej są, obok władz publicznych, inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w tym też (pkt 2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych. Izba jest rodzajem samorządu zawodowego, a Prezes Izby jest organem tego samorządu (na gruncie art. 44 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 kwietnia 2010 r. o rzecznikach patentowych (Dz. U. Nr 49, poz. 509 ze zm.) i to właśnie sytuuje Prezesa Izby wśród podmiotów zobowiązanych na gruncie art. 4 ust. 1 ustawy.

W tym kontekście aktualizacja konstytucyjnego uprawnienia obywatela do uzyskania informacji publicznej o działalności m.in. organów samorządu gospodarczego i zawodowego na gruncie art. 61 ust. 1 Konstytucji RP, nakierowana jest właśnie na Prezesa jako na organ tego samorządu. Sąd I Instancji zatem trafnie i zgodnie z tymi przepisami zobowiązał Prezesa Izby do rozpoznania wniosku

Tym samym zarzut autora skargi kasacyjnej odnoszący się do naruszenia art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej w związku z art. 44 ust. 1 pkt 2 ustawy o rzecznikach patentowych jest zarzutem nietrafnym, zwłaszcza że autor skargi kasacyjnej wiąże treść tego zarzutu z brakiem analizy publicznego charakteru nagrań w postaci ich związku z wykonywaniem władztwa publicznego, co nie jest przedmiotem normowania w ramach powyższych przepisów.

Nie jest także trafny zarzut naruszenia art. 61 ust. 1 zd. 2 Konstytucji RP, które to naruszenie autor skargi kasacyjnej także wiąże z zakresem "władztwa publicznego państwa". Należy w związku z używaniem tego terminu (władztwo publiczne państwa) podkreślić, iż nie jest to termin normatywny występujący w powyższych przepisach, bowiem zarówno w art. 61 Konstytucji RP jak i w art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej występuje bądź zwrot "zadania władzy publicznej" bądź zwrot "zadania publiczne", których treść nie jest tożsama z wykonywaniem "władztwa publicznego państwa". Co do zasady natomiast organy samorządu zawodowego wykonują zadania publiczne w zakresie wykonywania będącego przedmiotem jego działalności zawodu i to nie może budzić wątpliwości. Nie jest tu zatem potrzebne odwoływanie się do sfery sprawowania władzy (władztwa), które ograniczałyby możliwość domagania się udostępnienia informacji od takich organów samorządowych, bowiem uprawnienie do żądania informacji wynika na gruncie tych regulacji z faktu wykonywania zadań publicznych przez samorząd zawodowy i jego organy. Nie byłoby to ponadto zgodne z istotą zagwarantowanego konstytucyjnie prawa do uzyskiwania informacji w zakresie wskazanym w art. 61 ust. 1 Konstytucji RP.

Niezależnie jednak od powyższej uwagi należy wskazać, iż na gruncie art. 61 ust. 1 Konstytucji, informacja o działalności samorządu nie jest obarczona żadnymi innymi warunkami poza tym, że żądana informacja dotyczy działalności organów samorządu zawodowego. O tym, że informacja o działaniach tego samorządu ma charakter informacji publicznej przesądza poza tym pośrednio treść art. 17 Konstytucji, na gruncie którego samorząd zawodowy reprezentuje osoby wykonujące zawody zaufania publicznego, co powoduje, że działalność tego samorządu i jego organów nie może nie mieć charakteru publicznego, a informacja tego dotycząca – charakteru informacji publicznej.

Kwestia publicznego charakteru informacji publicznej podniesiona została w ramach pierwszego zarzutu naruszenia prawa materialnego, odnoszącego się do naruszenia art. 3 ust. 1 w zw. z art. 1 ust. 1 i art. 6 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Ustalenia interpretacyjne przeprowadzone powyżej przesądzają o tym, iż realizacja przez samorząd zawodowy zadań publicznych jest sprawą publiczną, o której informacja na gruncie art. 1 ust. 1 ustawy jest informacją publiczną. Prawo do uzyskania takiej informacji wynika natomiast, w świetle kontrolowanej sprawy administracyjnej z art. 3 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d) tej ustawy. Ubocznie należy stwierdzić, że autor skargi kasacyjnej w żadnym miejscu jej uzasadnienia, akcentując brak publicznego charakteru żądanej informacji, nie odniósł się do faktu, dlaczego Prezes, przyjmując takie stanowisko co do charakteru informacji, przekazał Radzie oraz Przewodniczącemu Zjazdu wnioski o udostępnienie informacji publicznej jako podmiotom właściwym do ich rozpoznania.

W związku z rozpatrywanym wyżej zarzutem należy podnieść, iż niezależnie od jego niezasadności merytorycznej, autor skargi kasacyjnej nie określił, wymaganej na gruncie art. 174 pkt 1 p.p.s.a., przesłanki rodzaju naruszenia prawa materialnego. Wprawdzie w ramach zarzutu 1 oraz zarzutu 2 wskazał na wadliwe rozumienie oraz niewłaściwą interpretację, co może sugerować wskazanie na błędny wynik wykładni, niemniej nie rozwinął argumentacyjnie kwestii rodzaju błędu w wykładni oraz nie wskazał, na czym polegać miałby prawidłowy wynik wykładni tych przepisów, czym naruszył ukształtowane w drodze trwałej praktyki stosowania art. 174 pkt 1 p.p.s.a. wymogi skutecznej argumentacji w ramach podniesienia w skardze kasacyjnej zarzutu naruszenia prawa materialnego.

Ponadto, w ramach zarzutu pierwszego, powiązał błędne rozumienie (wykładnię) terminu "informacja publiczna" z brakiem ustaleń faktycznych, że przebieg posiedzenia należy do sfery informacji publicznej. Jest to o tyle argumentacja nietrafna, że naruszenie prawa materialnego może mieć miejsce jedynie wówczas, gdy same ustalenia faktyczne nie są kwestionowane, a przedmiotem zarzutu staje się błędna normatywna kwalifikacja faktów, występująca w postaci nieprawidłowego ustalenia zakresu zastosowania normy lub zakresu normowania (treści wzoru zachowania). Żaden z powyższych argumentów w uzasadnieniu skargi kasacyjnej się nie pojawił, co na gruncie utrwalonego i akceptowanego przez niniejszy Skład Orzekający orzecznictwa, z którego wynika, że nie można uzasadniać zarzutu naruszenia prawa materialnego błędnymi ustaleniami faktycznymi poczynionymi przez sąd (por. np. wyr. NSA z dn. 12 marca 2008 r., I OSK 338/2007), dodatkowo przesądza o niezasadności całego zarzutu.

Powyższy kontekst ujmowania pozycji Prezesa Izby oraz istoty informacji publicznej przesądza o tym, że Prezes Izby jako organ samorządu zawodowego jest podmiotem zobowiązanym do udzielenia informacji dotyczącej wykonywania zadań publicznych przez ten samorząd. W tym zakresie pozytywna odpowiedź na powyższe pytanie o status Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych oznacza, iż zobowiązanie wynikające z zaskarżonego wyroku do rozpoznania wniosku jest prawidłowe i zgodne z prawem. Skoro Prezes wniosku nie rozpoznał, pozostawał w bezczynności, co wywołało rozstrzygnięcie podjęte w zaskarżonym wyroku. Należy jednak podkreślić, iż oznacza ono właśnie obowiązek rozpoznania wniosku i w tej kwestii orzekł Sąd I instancji, opierając się na abstrakcyjnym określeniu charakteru informacji publicznej odnośnie do działań samorządu zawodowego oraz wskazaniu na istotę przesądzenia o takim charakterze tych działań. Nie określa natomiast kierunku, a zwłaszcza wyniku tego rozpoznania na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej, który może być zbadany dopiero w ramach nakazanego przez Sąd rozpoznania wniosku o udzielenie żądanej informacji i może wywołać rozstrzygnięcia o różnej treści na gruncie przepisów stosowanej ustawy. Tym samym nietrafne argumentacyjnie jest nawiązywanie do orzeczeń NSA wskazanych w uzasadnieniu skargi kasacyjnej (s. 4-5), które odnoszą się do charakteru konkretnych informacji i mogą mieć ewentualne znaczenie przy nakazanym rozpoznawaniu wniosku a nie przy orzekaniu dotyczącym bezczynności organu.

Na marginesie powyższych stwierdzeń należy podnieść, że Sąd I instancji trafnie zauważył, iż z pism organu, formułowanych na różnych etapach postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego, wynika wewnętrzna sprzeczność w ramach zarówno traktowania samego wniosku jak i faktu posiadania danej informacji, co i tak nie zmienia faktu, że organ nie rozpoznając złożonego wniosku, pozostawał w bezczynności.

Nie są także zasadne zarzuty naruszenia przepisów postępowania. Należy w związku z ich sformułowaniem podnieść, że na gruncie art. 174 pkt 2 p.p.s.a. zamierzony skutek skargi kasacyjnej może odnieść jedynie takie naruszenie przez sąd I instancji przepisów postępowania, któremu można zasadnie przypisać możliwy istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia. Niezależnie zatem od wskazania istoty zarzutu, autor skargi kasacyjnej winien przeprowadzić argumentację w kierunku wykazania wpływu tego naruszenia na treść orzeczenia oraz wykazania, poprzez odwołanie się do oszacowania skali tego wpływu, że wpływ ten mógł być istotny dla treści tego rozstrzygnięcia. W przypadku powyższych zarzutów autor skargi kasacyjnej nie wykazał, że wytknięte uchybienia mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, czyli że między naruszeniem wskazanych przepisów procesowych a treścią zaskarżonego wyroku Sądu zachodzi związek przyczynowy, a także nie uprawdopodobnił wpływu tego związku przyczynowego na treść orzeczenia sądu, nie przeprowadzając zresztą w tym kierunku żadnej argumentacji w uzasadnieniu skargi. Zarzuty te zatem także z tego powodu nie mogą być uwzględnione.

Zarzuty naruszenia przepisów postępowania nie są zasadne jednak przede wszystkim w kontekście powyższego podkreślenia, iż przedmiotem kontroli Sądu I instancji była bezczynność podmiotu zobowiązanego do rozpoznania wniosku w zakresie udzielenia informacji, która, opierając się ogólnie na przedmiocie działania oraz rodzajach realizowanych zadań przez samorząd zawodowy, ma co do zasady charakter publiczny.

Powoływane w ramach tych zarzutów trzy różne aspekty naruszenia art. 141 § 1 p.p.s.a. nie mogą być uwzględnione w żadnym zakresie. W szczególności, w świetle powyższych ustaleń, nie jest istotne podniesienie kwestii nietraktowania żądanej informacji jako informacji prostej, lecz przetworzonej czy też kwestii potrzeby zajęcia się problemem nadużycia prawa do informacji. Nie jest to bowiem związane z oceną bezczynności organu. Nie da się również stwierdzić braku podstawy prawnej w zaskarżonym wyroku, w uzasadnieniu którego Sąd I instancji przytoczył i rozważył treść istotnych dla rozstrzygnięcia przepisów przedmiotowej ustawy, odnosząc się także do regulacji konstytucyjnej oraz wskazał podstawę wynikającą z p.p.s.a.

Nie są w żadnej mierze trafne zarzuty naruszenia art. 106 § 3 p.p.s.a. oraz art. 133 § 1 p.p.s.a., zwłaszcza, że dotyczą one charakteru żądanej informacji, o czym była mowa wyżej. Ponadto, sformułowanie zarzutu odnoszącego się do obu tych przepisów wymaga przeprowadzenia argumentacji dodatkowej, która, podobnie jak spełnienie ogólnych wymogów płynących z art. 174 pkt 2 p.p.s.a., nie miała miejsca w uzasadnieniu skargi kasacyjnej.

W szczególności przepis art. 106 § 3 p.p.s.a. wskazuje na możliwość przeprowadzenia przez Sąd dowodu uzupełniającego z dokumentu po nabraniu przez ten Sąd przekonania, iż jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości w sytuacji, gdy nie spowoduje to nadmiernego przedłużenia postępowania. Sąd uzyskuje zatem upoważnienie do uzależnienia przeprowadzenia tej czynności od dokonania oszacowania niezbędności, istotnego charakteru wątpliwości, jakie mają być w ten sposób wyjaśnione oraz braku nadmiernego przedłużenia postępowania. Stanowi to podstawę swoistego uznania sądowego na tym gruncie, które podlega kontroli kasacyjnej, ale które winno być w tym celu, co do uchybień Sądu, należycie, trafnie i wystarczająco uzasadnione. Brak odpowiedniej argumentacji w skardze kasacyjnej, mimo że nie uniemożliwia takiej kontroli, to na pewno czyni ją w kontekście spełnienia tych wymogów nieskuteczną z punktu widzenia oczekiwań strony skarżącej.

Z kolei zarzut naruszenia art. 133 § 1 p.p.s.a. jest niezasadny także z tego powodu, że określa on obowiązek wydania wyroku przez sąd po zamknięciu rozprawy oraz na podstawie akt sprawy, jeśli nie zachodzi szczególna sytuacja wskazana w art. 54 § 2 p.p.s.a. Z reguły powyższej wynika dla sądu administracyjnego pierwszej instancji obowiązek dokonywania kontroli zgodności z prawem zaskarżonego aktu administracyjnego w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania administracyjnego i znajdujący się w przedstawionych sądowi aktach. Przepis ten oznacza więc zakaz dokonywania oceny na podstawie faktów i dowodów nie wynikających z akt sprawy, a więc zakaz wykraczania przez sąd administracyjny poza materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym. Uzasadnienie naruszenia tego przepisu powinno zatem polegać na wskazaniu dowodów, które nie zostały wzięte pod uwagę przez Sąd a znajdują się w aktach sprawy lub też na wskazaniu dowodów, które stanowiąc podstawę wyroku Sądu, wykraczały poza materiał zgromadzony przez organy administracji.

W konsekwencji stwierdzenia niezasadności wszystkich powyżej analizowanych zarzutów, nie można przyjąć zasadności zarzutu naruszenia art. 149 § 1 p.p.s.a. Odnośnie do tej kwestii, związanej w istotą bezczynności polegającej na nierozpoznaniu wniosku, odpowiednie stwierdzenia zostały już wypowiedziane wyżej, a ponadto, sama bezczynność Prezesa, która stanowiła podstawę zobowiązania wyrażonego w zaskarżonym wyroku, nie została skutecznie zanegowana w skardze kasacyjnej.

W tym stanie rzeczy, biorąc pod uwagę wskazane wyżej argumenty, przesądzające o niezasadności wszystkich zarzutów skargi kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie art. 184 p.p.s.a. skargę tę oddalił. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na gruncie art. 205 § 1 p.p.s.a.